Image by RobW_ via Flickr«Τα περίπτερα μοιάζουν με μικρά παιχνίδια που τα ξέχασαν παιδιά που έφυγαν βιαστικά».Με αυτό το λογοτεχνικό επίγραμμα του συγγραφέα Γιάννη Μαρή ξεκινάει ο δημοσιογράφος Θανάσης Κ. Κάππος το λεύκωμα «Τα περίπτερα της Αθήνας, 1943- 1969», το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αλήθεια».
Μία φωτογραφική περιδιάβαση σε αυτά τα μοναδικά στον κόσμο καταστήματα των δύο επί δύο, όπου χωράει ένα ολόκληρο… «βασίλειο» μικροεμπορευμάτων.
Στον πρόλογο υπάρχουν ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιστορική, νομική και οικονομικοκοινωνική πτυχή των περιπτέρων της πρωτεύουσας και του Πειραιά, που ανέρχονται σε 7.000. Συνολικά, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι λειτουργούν πάνω από 17.000 περίπτερα.
Μαθαίνουμε λοιπόν, ότι τον Σεπτέμβριο του 1922 το υπουργείο Περιθάλψεως ψήφισε νόμο, σύμφωνα με τον οποίο τα ήδη αναγερθέντα κιόσκια, αλλά και όσα επρόκειτο να αναγερθούν στο μέλλον, θα παραχωρούνταν προς αποκλειστική χρήση στην «Πανελλήνιον Ένωσιν Τραυματιών Πολέμου 1912-1921».
Η Ένωση ήταν ο μοναδικός φορέας -με την έγκριση του υπουργείου Συγκοινωνιών- ο οποίος θα καθόριζε το σχήμα και το μέγεθός τους.
Η παραχώρηση ήταν προσωπική και δεν επιτρεπόταν να πωληθεί, νε μεταβιβασθεί, να μπει υποθήκη. Σε περίπτωση θανάτου του κατόχου, η χρήση και η εκμετάλλευσή του μεταβιβαζόταν αυτόματα στη γυναίκα του τραυματία-ανάπηρου και μετά περιερχόταν στον έλεγχο της Ένωσης.
Το ποσό μίσθωσης κυμαινόταν από 20 δραχμές έως 250 δραχμές. Τα χρήματα από την μίσθωση πήγαιναν «υπέρ της προικοδοτήσεως θυγατέρων και τραυματιών πολέμου». Κι όλα αυτά, σε μια Αθήνα, με τραυματίες στους δρόμους που ζητούσαν ελεημοσύνη και το κράτος ανήμπορο.
Έτσι, η ανάγκη για αποκατάσταση των αναπήρων γέννησε την ιδέα του πρόχειρου περιπτέρου, που στην αρχή είχε διαστάσεις 0,70 χ 0,70, με τέσσερα μεταλλικά κολωνάκια και ένα πανί για τον ήλιο, με αποκλειστικό σκοπό να πουλάει εφημερίδες και τσιγάρα.
Τότε η εφημερίδα ήταν το μαζικό μέσο ενημέρωσης. Και το τσιγάρο, αντρική απόλαυση χωρίς ενοχές…
Στην πορεία, την δυνατότητα απόκτησης άδειας απέκτησαν και άλλες επαγγελματικές ομάδες όπως οι τραυματίες εν ώρα υπηρεσίας στα Σώματα Ασφαλείας και στις Ένοπλες Δυνάμεις, ενώ με πρόσφατο νόμο προστέθηκαν οι πολύτεκνοι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Σήμερα, μεγάλη μερίδα ενοικιαστών προέρχεται από ξένες χώρες (Αλβανία, Ρωσία, Πακιστάν, Κίνα) καθώς η ελληνική πρωτεύουσα έχει μετεξελιχθεί σε Αθήνα των μεταναστών. Γεγονός που απαιτεί από τον περιπτερά όχι μόνο το οικείο χαμόγελο της παλιάς εποχής αλλά και τη γνώση ξένων γλωσσών ή τουλάχιστον την γνώση των λέξεων για τα προϊόντα που πουλάει το σημερινό περίπτερο. Τα οποία προϊόντα, δεν είναι και… λίγα, καθώς προστέθηκαν είδη ζαχαροπλαστικής, αναψυκτικά και… ο,τι βάλει ο νους σου.
«Σε εποχή έντονης οικονομικής κρίσης-σημειώνει ο Θανάσης Κ. Κάππος-τα περίπτερα αιμορραγούν οικονομικά. Χάνουν έσοδα καθημερινά, Επιπλέον, αυξάνονται οι ληστείες με επαγγελματικές μεθόδους ριφιφί».
Όσον αφορά τη λέξη «περίπτερο»: Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα και ήταν η πιο διαδεδομένη μορφή αρχιτεκτονικής αρχαίων ναών. Μιλάμε για «περίπτερο ναό». Ο ναός, δηλαδή, που περιβάλλεται από κίονες σε όλες του τις πλευρές. Και, μπορεί σήμερα να μην διαθέτουμε την αίγλη των αρχαίων κτισμάτων, όμως οι νεοέλληνες αναδείξαμε το ταπεινό περίπτερο σε ένα…μεγαλειώδη «ναίσκο» με τα χρειώδη. Σε ένα χαρακτηριστικό των ελληνικών πόλεων. Αλλά και σε ένα εικαστικό στοιχείο της πολεοδομικής μας καθημερινότητας…
www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου